De wetenschap van littekens

Platte littekens
Feloïde littekens
Opgeheven littekens
Hypertrofische littekens
Striae
Acne litteken 

Littekens zijn markeringen die op de huid achterblijven nadat een wond of letsel is genezen. Littekens zijn vezelachtig weefsel dat ontstaat tijdens het genezingsproces van de huid of andere weefsels van het lichaam. Ze ontstaan door de afzetting van collageenvezels om beschadigd weefsel te herstellen na een letsel, operatie of ander trauma.
Littekens verschillen van normale huid qua textuur en uiterlijk en kunnen variëren in kleur, dikte en textuur, afhankelijk van factoren zoals de omvang van het letsel en het genezingsproces van het individu.

Enkele veelvoorkomende soorten littekens zijn:
Hypertrofische littekens: Deze littekens worden gekenmerkt door een overproductie van collageen tijdens het genezingsproces, wat leidt tot verdikt weefsel op de plaats van het letsel. Ze zien er vaak rood of roze uit en kunnen jeuken of pijnlijk zijn.
Keloid littekens: Vergelijkbaar met hypertrofische littekens, ontstaan keloid littekens door een overmatige productie van collageen. Keloid littekens breiden zich echter uit buiten de grenzen van de oorspronkelijke wond en kunnen in de loop der tijd groter worden. Ze kunnen verheven, glanzend en rubberachtig van textuur zijn en hebben de neiging terug te keren, zelfs na behandeling.
Atrofische littekens: Atrofische littekens worden gekenmerkt door een verlies van weefsel, resulterend in ingedeukte of ingezonken gebieden op het huidoppervlak. Ze komen vaak voor als gevolg van aandoeningen zoals acne of waterpokken.
Contractuurlittekens: Contractuurlittekens ontstaan wanneer grote delen van de huid verloren gaan of beschadigd raken, wat leidt tot strak, beperkt weefsel dat de beweging kan beperken. Deze littekens ontstaan vaak door brandwonden en kunnen onderliggende spieren en zenuwen aantasten.
Striae (striae): Striae zijn een type litteken dat ontstaat wanneer de huid snel wordt uitgerekt, waardoor de collageen- en elastinevezels scheuren. Ze verschijnen als strepen of lijnen op het huidoppervlak en worden vaak geassocieerd met zwangerschap, gewichtstoename of snelle groei tijdens de puberteit.
Acnelittekens: Acnelittekens ontstaan door ontsteking en beschadiging van de huid door ernstige acne. Ze kunnen zich manifesteren als ingedeukte of verhoogde gebieden op de huid en kunnen variëren in vorm en grootte.

De behandeling van littekens omvat vaak een combinatie van medische en cosmetische ingrepen gericht op het verbeteren van het uiterlijk ervan en het minimaliseren van de bijbehorende symptomen.

Topische behandelingen: Er is aangetoond dat verschillende plaatselijke formuleringen die ingrediënten bevatten zoals siliconen, vitamine E, uienextract en alfahydroxyzuren het uiterlijk van littekens verbeteren. Deze behandelingen kunnen helpen om verheven littekens plat te maken, roodheid te verminderen en de algehele textuur te verbeteren.
Corticosteroïde-injecties: Intralesionale corticosteroïde-injecties worden vaak gebruikt om hypertrofische en keloïde littekens te behandelen. Corticosteroïden helpen ontstekingen te verminderen en de productie van collageen te onderdrukken, wat leidt tot een vervlakking van het littekenweefsel.
Lasertherapie: Laserbehandelingen, zoals fractionele lasertherapie en gepulseerde kleurstoflasertherapie, kunnen zich effectief richten op verschillende soorten littekens, waaronder hypertrofische, keloïde en atrofische littekens. Lasertherapie werkt door de remodellering van collageen te stimuleren en de weefselregeneratie te bevorderen, wat leidt tot een gladdere en gelijkmatiger huid.
Chirurgische excisie: Chirurgische excisie kan worden aanbevolen voor bepaalde soorten littekens, met name keloïden en grote hypertrofische littekens. Tijdens de procedure wordt het littekenweefsel operatief verwijderd en wordt de wond gesloten met hechtingen. Adjuvante therapieën, zoals corticosteroïde-injecties of bestralingstherapie, kunnen na chirurgische excisie worden gebruikt om herhaling van littekens te voorkomen.
Microneedling: Microneedling, ook bekend als collageeninductietherapie, omvat het gebruik van een apparaat met fijne naalden om gecontroleerde micro-verwondingen in de huid te creëren. Dit stimuleert de productie van collageen en elastine, wat leidt tot een verbeterde huidtextuur en minder littekens.
Huidvullers: Huidvullers die hyaluronzuur of andere biocompatibele materialen bevatten, kunnen in depressieve littekens worden geïnjecteerd om het volume te herstellen en het huidoppervlak glad te maken. Deze aanpak wordt vaak gebruikt om atrofische littekens te behandelen, zoals littekens veroorzaakt door acne.
Druktherapie: Bij druktherapie wordt druk uitgeoefend op littekens met behulp van speciale kledingstukken of verbanden. Deze techniek is bijzonder effectief voor het voorkomen en behandelen van hypertrofische en keloïde littekens door de collageensynthese te verminderen en de rijping van littekens te bevorderen.

Gezichtsbehandelingen voor littekens omvatten vaak een combinatie van procedures van medische kwaliteit en plaatselijke producten die zijn ontworpen om het uiterlijk van littekens op het gezicht te verbeteren.

Chemische peelings: Bij chemische peelings wordt een chemische oplossing op de huid aangebracht om de buitenste lagen te exfoliëren en de regeneratie van nieuwe huidcellen te bevorderen. Dit kan het uiterlijk van acnelittekens, onregelmatige pigmentatie en fijne lijntjes in het gezicht helpen verbeteren.
Microdermabrasie: Microdermabrasie is een niet-invasieve procedure waarbij een draagbaar apparaat wordt gebruikt om de buitenste laag van de huid te exfoliëren. Het kan de verschijning van oppervlakkige littekens helpen verminderen en de huidtextuur en -tint verbeteren.
Microneedling: Microneedling, ook bekend als collageeninductietherapie, omvat het gebruik van een apparaat met fijne naalden om gecontroleerde micro-verwondingen in de huid te creëren. Dit stimuleert de productie van collageen en helpt littekenweefsel te vernieuwen, wat resulteert in een gladdere en gelijkmatigere huidtextuur.
Lasertherapie: Verschillende laserbehandelingen, zoals fractionele lasertherapie en intens gepulseerd licht (IPL)-therapie, kunnen effectief zijn voor de behandeling van verschillende soorten gezichtslittekens, waaronder acnelittekens en onregelmatige pigmentatie. Lasertherapie werkt door zich op specifieke delen van de huid te richten om de productie van collageen te stimuleren en de regeneratie van de huid te bevorderen.
Bindweefselmassage of deep tissue massage: kan gunstig zijn bij littekens. Bij dit type massagetherapie wordt aanhoudende druk en beweging uitgeoefend op de diepere lagen van de huid en het onderliggende bindweefsel.
Bloedplaatjesrijk plasma (PRP)-therapie: Bij PRP-therapie worden bloedplaatjes uit het eigen bloed van de patiënt gehaald en in de huid geïnjecteerd om weefselherstel en -regeneratie te stimuleren. Het kan worden gecombineerd met microneedling of lasertherapie om de resultaten van de behandeling van gezichtslittekens te verbeteren.
Injecteerbare vulstoffen: Injecteerbare vulstoffen die hyaluronzuur of andere biocompatibele materialen bevatten, kunnen in depressieve littekens worden geïnjecteerd om het volume te herstellen en het huidoppervlak glad te maken. Deze aanpak wordt vaak gebruikt om atrofische littekens te behandelen die worden veroorzaakt door acne of letsel.
Topische behandelingen: Topische producten die ingrediënten bevatten zoals retinoïden, vitamine C, niacinamide en hydrochinon kunnen het uiterlijk van gezichtslittekens helpen verbeteren door de productie van collageen te bevorderen, ontstekingen te verminderen en pigmentatie te verlichten.

Littekens kunnen een diepgaande invloed hebben op het emotionele welzijn:
Zelfrespect: Littekens kunnen het zelfvertrouwen verlagen.
Lichaamsbeeld: Ze veranderen de perceptie van het lichaam.
Angst/Depressie: Littekens kunnen leiden tot stress en verdriet.
Herinnering aan trauma: Ze roepen herinneringen op aan eerdere trauma's.
Sociale impact: Littekens beïnvloeden het sociale leven.
Copingstrategieën: Mensen ontwikkelen manieren om emoties te beheersen.

Littekens kunnen een diepgaande invloed hebben op het emotionele welzijn, waarbij zelfperceptie, sociale interacties en algemene levenskwaliteit worden beïnvloed. Het is essentieel dat personen die met littekens te maken hebben, ondersteuning en middelen zoeken om de emotionele aspecten van littekenbehandeling aan te pakken en zowel fysiek als emotioneel te genezen.